Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

A small weight

  • 1 pungo

    pungo, pŭpŭgi, punctum, 3 (old fut. perf. pepugero, Att. ap. Gell. 7, 9, 10; perf. punxi, acc. to Diom. p. 369 P.:

    pupungi, in pungit, punxit, pupungit,

    Not. Tir. p. 131; scanned pŭpūgi, Prud. steph. 9, 59), v. a. [root pug-, to thrust, strike, whence also pugil, pugnus; Gr. pux, etc.], to prick, puncture (class.).
    I.
    Lit.:

    aliquem,

    Cic. Sest. 10, 24:

    acu comatoriā mihi malas pungebat,

    Petr. 21:

    vulnus quod acu punctum videretur,

    Cic. Mil. 24, 65.—
    B.
    Transf.
    * 1.
    To pierce into, penetrate, enter:

    corpus,

    Lucr. 2, 460 (v. the passage in connection).—
    2.
    To affect sensibly, to sting, bite: ut pungat colubram: cum pupugerit, etc., Varr. ap. Prisc. p. 894 P.:

    pungunt sensum,

    Lucr. 4, 625:

    aliquem manu,

    to pinch, Petr. 87 fin.:

    nitrum adulteratum pungit,

    has a pungent taste, Plin. 31, 10, 46, § 114.—
    3.
    To press, hasten:

    futura pungunt, nec se superari sinunt,

    Pub. Syr. v. 177 Rib.—
    II.
    Trop., to prick, sting, vex, grieve, trouble, disturb, afflict, mortify, annoy, etc.:

    scrupulus aliquem stimulat ac pungit,

    Cic. Rosc. Am. 2, 6:

    epistula illa ita me pupugit, ut somnum mihi ademerit,

    id. Att. 2, 16, 1:

    jamdudum meum ille pectus pungit aculeus,

    Plaut. Trin. 4, 2, 158:

    pungit me, quod scribis, etc.,

    Cic. Fam. 7, 15, 1:

    si paupertas momordit, si ignominia pupugit,

    id. Tusc. 3, 34, 82:

    quos tamen pungit aliquid,

    id. ib. 5, 35, 102:

    odi ego, quos numquam pungunt suspiria somnos,

    Prop. 3, 8 (4, 7), 27. —Hence, punctus, a, um, P. a., pricked in, like a point; hence, of time: puncto tempore (cf.: puncto temporis; v. infra), in an instant, in a moment (only in Lucr.), Lucr. 2, 263; 456; 1006; 4, 216; 6, 230.—Hence, subst. in two forms.
    I. A.
    Lit. (very rare), Mart. 11, 45, 6.—
    B.
    Transf.
    1.
    A point, small spot (as if made by pricking):

    ova punctis distincta,

    Plin. 10, 52, 74, § 144:

    gemma sanguineis punctis,

    id. 37, 8, 34, § 113:

    puncta quae terebrantur acu,

    Mart. 11, 46, 2:

    ferream frontem convulnerandam praebeant punctis,

    i. e. with the marks of slavery, Plin. Pan. 35.—
    b.
    In partic.
    (α).
    A point made in writing, Aus. Epigr. 35, 1; 145, 5;

    as a punctuation mark,

    Diom. p. 432 P.—
    (β).
    A mathematical point. Cic. Ac. 2, 36, 116.—
    (γ).
    A point or spot on dice: quadringenis in punctum sestertiis aleam lusit, Suet. Ner. [p. 1492] 30; Aus. Prof. 1, 29.—
    (δ).
    A point or dot as the sign of a vote, made in a waxen tablet, before the introduction of separate ballots;

    hence, transf.,

    a vote, suffrage, ballot, Cic. Planc. 22, 53; id. Mur. 34, 72; id. Tusc. 2, 26, 62.—Hence, poet., applause, approbation:

    omne tulit punctum qui miscuit utile dulci,

    Hor. A. P. 343:

    discedo Alcaeus puncto illius,

    id. Ep. 2, 2, 99; Aus. Grat. Act. ad Grat. 5.—
    (ε).
    A point on the bar of a steelyard, indicating the weight:

    diluis helleborum, certo compescere puncto nescius examen,

    Pers. 5, 100.—
    2.
    A small part of any thing divided or measured off, e.g.,
    a.
    A small weight, Pers. 5, 100.—
    b.
    A small liquid measure, Front. Aquaed. 25.—
    c.
    A small portion of time, an instant, a moment (cf. momentum):

    puncto temporis eodem,

    in the same moment, Cic. Sest. 24, 53; cf.:

    ne punctum quidem temporis,

    id. Phil. 8, 7, 20; Ter. Phorm. 1, 4, 7:

    nullo puncto temporis intermisso,

    id. N. D. 1, 20, 52; Caes. B. C. 2, 14.—In plur.:

    omnibus minimis temporum punctis,

    Cic. N. D. 1, 24, 67:

    animi discessus a corpore fit ad punctum temporis,

    id. Tusc. 1, 34, 82:

    temporis puncto omnes Uticam relinquunt,

    Caes. B. C. 2, 25 fin.; Plin. Pan. 56:

    horae,

    Hor. Ep. 2, 2, 172:

    diei,

    Lucr. 4, 201.—Rarely absol.:

    punctum est quod vivimus et adhuc puncto minus,

    Sen. Ep. 49, 14, 3:

    puncto brevissimo dilapsa domus,

    App. M. 9, p. 235, 30; cf.:

    quod momentum, quod immo temporis punctum, aut beneficio sterile aut vacuum laude,

    Plin. Pan. 56, 2; Vulg. Isa. 54, 7.—
    d.
    In space, a point:

    ipsa terra ita mihi parva visa est, ut me imperii nostri, quo quasi punctum ejus attingimus, poeniteret,

    Cic. Rep. 6, 16, 16.—
    e.
    In discourse, a small portion, brief clause, short section, Cic. Par. prooem. § 2; id. de Or. 2, 41, 177; Aus. Idyll. 12 prooem.—
    II.
    puncta, ae, f. (very rare), a prick, puncture, Veg. Mil. 1, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > pungo

  • 2 calculus

        calculus ī, m dim.    [2 calx], a small stone, pebble: coniectis in os calculis. — Sing collect.: dumosis calculus arvis, in the fields, V.— A stone used in reckoning: calculis subductis, computed, cast up.—A counter used in playing draughts, O. —Fig.: amicitiam ad calculos vocare, hold to a strict account: si ad calculos eum res p. vocet, L. —A voting-pebble, ballot: calculus ater, i. e. for condemnation, O.: ad illos calculos revertamur, i. e. those principles of action.
    * * *
    pebble; (bladder) stone; piece for reckoning/voting/game; calculation; counter; small weight; live coal (Def)

    Latin-English dictionary > calculus

  • 3 sextāns

        sextāns antis, m    [sex], the sixth, a sixth part: heres ex parte dimidiā est Capito; in sextante sunt ii, etc., one sixth goes to those, etc.— A small coin, one sixth of an as, two unciae: non esse sextantis, not to be worth a groat: extulit eum plebs sextantibus conlatis in capita, L.— A small weight, one sixth of a pound: Sextantem trahere, O.
    * * *

    Latin-English dictionary > sextāns

  • 4 calculus

    calcŭlus, i, m. dim. [2. calx; cf. Paul. ex Fest. p. 46].
    I.
    In gen., a small stone, a pebble:

    conjectis in os calculis,

    Cic. de Or. 1, 61, 261:

    Demosthenes calculos linguā volvens dicere domi solebat,

    Quint. 11, 3, 54; Vitr. 7, 2:

    argilla et dumosis calculus arvis,

    gravel in the thorny fields, Serv. ad Verg. G. 2, 180; Plin. 4, 8, 15, § 37; 28, 9, 33, § 124.—
    B.
    Trop., of discourse:

    qui tenui venulā per calculos fluunt,

    Quint. 12, 10, 25.—
    II.
    Esp.
    A.
    A stone in the bladder or kidneys, the gravel, stone, Cels. 7, 26:

    curare,

    Plin. 20, 21, 86, § 234:

    comminuere et eicere,

    id. 20, 4, 13, § 23; cf.

    eicere,

    Suet. Aug. 80:

    movere,

    Plin. 20, 22, 91, § 248:

    exturbare,

    id. 20, 10, 42, § 109:

    frangere,

    id. 22, 21, 29, § 59:

    rumpere,

    id. 23, 8, 80, § 153. —
    B.
    A draughtsman, a stone or counter used in playing draughts. called duodecim scripta, in which, as in chess, by driving a piece from one square to another, the person beaten could not finally move at all (ad incitas redactus est):

    in lusu duodecim scriptorum cum prior calculum promovisset, etc.,

    Quint. 11, 2, 38; cf. Ov. A. A. 2, 207; 3, 357; id. Tr. 2, 478; Plin. Ep. 7, 24, 5; Mart. 14, 20; Isid. Orig. 18, 67:

    calculorum ludus,

    Cael. Aur. Tard. 1, 5, 165.—
    2.
    Trop.: calculum reducere, to take back a move: tibi concedo, quod in XII. scriptis solemus, ut calculum reducas, si te alicujus dati paenitet, Cic. ap. Non. p. 170, 28 (Hortens. Fragm. 51 B. and K.): quā re nunc saltem ad illos calculos revertamur, quos tum abjecimus, i. e. those principles of action, id. Att. 8, 12, 5.—
    C.
    A stone used in reckoning on the counting-board; hence meton., a reckoning, computing, calculating:

    calculi et rationes,

    Quint. 11, 3, 59; 7, 4, 35; 8, 3, 14;

    12, 11, 18 Spald.: calculos subducere,

    to compute, reckon, cast up, Cic. Fin. 2, 19, 60:

    ponere,

    Col. 3, 3, 7:

    ponere cum aliquo,

    Plin. Pan. 20, 5:

    de posteris cogitanti in condicionibus deligendus ponendus est calculus,

    id. ib. 1, 14, 9:

    amicitiam ad calculos vocare,

    to subject to an accurate reckoning, hold to a strict account, Cic. Lael. 16, 58:

    si ad calculos eum respublica vocet,

    settles accounts, reckons, Liv. 5, 4, 7:

    revocare aliquid ad calculos,

    Val. Max. 4, 7, 1:

    ratio calculorum,

    Col. 1, 3, 8.—
    2.
    Trop.:

    cum aliquā re parem calculum ponere,

    i.e. to render equal for equal, Plin. Ep. 5, 2, 1:

    quos ego movi calculos,

    considerations which I have suggested, id. ib. 2, 19, 9.—
    D.
    In the most ancient per., a stone used in voting; a vote, sentence, decision, suffrage; a white one for assent or acquittal, a black for denial or condemnation; cf. Ov. M. 15, 41 sq.; App. M. 10, p. 242.— Hence judicialis, Imp. Just. Cod. 3, 1, 12: deteriorem reportare, i. e. an adverse decision, Impp. Diocl. et Max. Cod. 7, 62, 10:

    calculis omnibus,

    by a unanimous vote, App. M. 7, p. 191, 21.— Trop.:

    si modo tu fortasse errori nostro album calculum adjeceris,

    i. e. approve, Plin. Ep. 1, 2, 5.—
    E.
    The Thracians were accustomed to preserve the recollection of fortunate occurrences by white stones, and of unfortunate by black, Plin. 7, 40, 41, § 131.—Hence,
    2.
    Trop.:

    o diem laetum, notandumque mihi candidissimo calculo!

    i. e. a most happy day! Plin. Ep. 6, 11, 3; cf. Mart. 12, 34, 9, § 53; Pers. 2, 1 sq.—
    F.
    In late Lat., a small weight: calculus constat ex granis ciceris duobus, Auct. Ponder ap. Goes. Agr. p. 322 (in Isid. Orig. 16, 25, 8, called calcus).

    Lewis & Short latin dictionary > calculus

  • 5 calcus

    Latin-English dictionary > calcus

  • 6 pondiculum

    pondĭcŭlum, i, n. dim. [pondus], a small weight (late Lat.), Claud. Mam. Stat. Anim. 2, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > pondiculum

  • 7 pondusculum

    ponduscŭlum, i, n. dim. [pondus], a small weight (post-Aug.):

    saxi,

    Col. 12, 51:

    si cooriatur procella, apprehensi pondusculo lapilli (apes) se librant,

    Plin. 11, 10, 10, § 24.

    Lewis & Short latin dictionary > pondusculum

  • 8 scriptlum

    scrīpŭlum ( scriplum, scriptŭlum, scriptlum), i, n., corrupt collat. form of scrupulus, which became the prevailing one in the sense of a scruple, a small weight; v. scrupulus, I. B.

    Lewis & Short latin dictionary > scriptlum

  • 9 scripulum

    scrīpŭlum ( scriplum, scriptŭlum, scriptlum), i, n., corrupt collat. form of scrupulus, which became the prevailing one in the sense of a scruple, a small weight; v. scrupulus, I. B.

    Lewis & Short latin dictionary > scripulum

  • 10 siliqua

    sĭlĭqua, ae, f.
    I.
    Lit., a pod or husk of leguminous plants, Varr. R. R. 1, 23, 3; Plin. 18, 12, 30, § 120; Verg. G. 1, 74.—
    B.
    Transf.: sĭlĭquae, ārum, pulse, Hor. Ep. 2, 1, 123; Pers. 3, 55; Juv. 11, 58.—
    II.
    Siliqua Graeca, the carob-tree, a carob, St. John's bread, Col. 5, 10, 20; 7, 9, 6; id. Arb. 25, 1;

    also simply siliqua,

    Plin. 15, 24, 26, § 95; 23, 8, 79, § 151; Pall. Febr. 25, 27; id. Insit. 117.—A variety of the same is called siliqua Syriaca, Plin. 23, 8, 79, § 151; Scrib. Comp. 121.—
    III.
    The same as faenum Graecum; v. silicia.—
    IV.
    The name of a very small weight or measure, Rhem. Fan. Pond. 10; Veg. 1, 20, 2.—As a coin, the twenty-fourth part of a solidus, Cod. Just. 4, 32, 26 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > siliqua

  • 11 siliquae

    sĭlĭqua, ae, f.
    I.
    Lit., a pod or husk of leguminous plants, Varr. R. R. 1, 23, 3; Plin. 18, 12, 30, § 120; Verg. G. 1, 74.—
    B.
    Transf.: sĭlĭquae, ārum, pulse, Hor. Ep. 2, 1, 123; Pers. 3, 55; Juv. 11, 58.—
    II.
    Siliqua Graeca, the carob-tree, a carob, St. John's bread, Col. 5, 10, 20; 7, 9, 6; id. Arb. 25, 1;

    also simply siliqua,

    Plin. 15, 24, 26, § 95; 23, 8, 79, § 151; Pall. Febr. 25, 27; id. Insit. 117.—A variety of the same is called siliqua Syriaca, Plin. 23, 8, 79, § 151; Scrib. Comp. 121.—
    III.
    The same as faenum Graecum; v. silicia.—
    IV.
    The name of a very small weight or measure, Rhem. Fan. Pond. 10; Veg. 1, 20, 2.—As a coin, the twenty-fourth part of a solidus, Cod. Just. 4, 32, 26 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > siliquae

  • 12 as

    as, assis, m. (nom. assis, Don. ad Ter. Phorm. 1, 1, 9, and Schol. ad Pers. 2, 59; old form assārĭus, ii, m.; and in the gen. plur. assariūm, Varr. L. L. 8, § 71 Müll.; Charis. p. 58 P.) [heis, Dor. ais, Tarent. as, Hinter].
    I.
    In gen., unity, a unit; as a standard for different coins, weight, measure, etc. (in Vitr. 3, 1, p. 61 Rode, perfectus numerus, the perfect number, fundamental number), acc. to the duodecimal system, divided into 12 parts, or uncias, with the following particular designations: uncia = 1s./12 duodecima (sc. pars) sextans = 2/12 = 1s./6 sexta quadrans = 3/12 = 1s./4 quarta, also teruncius or triuncis triens = 4/12 = 1s./3 tertia or quincunx = 5s./12 sextans cum quadrante semissis s. semis = 6/12 = 1s./2 dimidia septunx = 7s./12 quadrans cum triente bessis s. bes = 8/12 = 2/3, for beis s. binae partes assis. dodrans = 9/12 = 3s./4 terni quadrantes dextans s. decunx = 10/12 = 5s./6 quini sextantes deunx = 11s./12 undecim unciaeThe uncia was again divided into smaller parts: semuncia = 1/2 uncia = 1/24 assis. duella = 1/3 uncia = 1/36 assis. sicilicus (-um) = 1/4 uncia = 1/48 assis. sextula = 1/6 uncia = 1/72 assis. drachma = 1/8 uncia = 1/96 assis. hemisecla = 1/12 uncia = 1/144 assis. scripulum = 1/24 uncia = 1/288 assis.The multiples of the as received the following designations: dupondius = 2 asses. tripondius s. tressis = 3 asses. (quadressis) = 4 asses. quinquessis = 5 asses. sexis (only in the connection decussissexis in Vitr. 1. c.) = 6 asses. septissis = 7 asses. octussis = 8 asses. nonussis (novissis?) = 9 asses. decussis = 10 asses. bicessis = 20 asses. tricessis = 30 asses, and so on to centussis = 100 asses. (Cf. Varr. L. L. 5, § 169 sq. Müll.)
    II.
    Esp.
    A.
    1.. As a copper coin, the as was, acc. to the ancient custom of weighing money, originally a pound (asses librales or aes grave), of the value of about 8 8 d. /89, or 16 2/3 cents, and was uncoined (aes rude) until Servius Tullius stamped it with the figures of animals (hence pecunia, from pecus); cf. Varr. R. R. 2, 1, 9; Plin. 33, 3, 13, § 42 sqq. In the first Punic war, on account of the scarcity of money, the as was reduced to a sixth part of its original weight, i. e. two ounces; hence asses sextantarii (of the value of about 1 103 d. /297, or 2.8 cents), and the state gained five sixths. In the second Punic war, and the dictatorship of Fabius, the as was again reduced one half, to one ounce; hence asses unciales, about equal to 200 d. /297, or 1.4 cents. Finally, the Lex Papiria (A.U.C. 563, B.C. 191) reduced the as to half an ounce; hence asses semiunciales = 100 d. /297, or 7.9 1/3 mills, which continued as a standard even under the emperors. In all these reductions, however, the names of coins remained, independent of the weight of the as: uncia, sextans, quadrans, etc.; cf. Grotef. Gr. II. p. 253 sq.—From the small value of the as after the last reduction, the following phrases arose: quod non opus est, asse carum est, Cato ap. Sen. Ep. 94:

    Quod (sc. pondus auri) si comminuas, vilem redigatur ad assem,

    Hor. S. 1, 1, 43:

    viatica ad assem Perdiderat,

    to the last farthing, id. Ep. 2, 2, 27:

    ad assem impendium reddere,

    Plin. Ep. 1, 15:

    rumores Omnes unius aestimemus assis,

    Cat. 5, 3:

    Non assis facis?

    id. 42, 13.—Hence,
    2.
    The proverbs,
    a.
    Assem habeas, assem valeas, your worth is estimated by your possessions, Petr. 77, 6:

    crumena plena assium,

    Gell. 20, 1.—
    b.
    Assem elephanto dare, to give something (as a petition, and the like) with trembling to a superior (a metaphor derived from trained elephants, which, after playing their parts, were accustomed to take pay for themselves, which was given them with fear by the multitude; cf. Plin. 8, 5, 5, § 14), Augustus ap. Quint. 6, 3, 59, and Macr. S. 2, 4; Varr. ap. Non. p. 531, 10 sq.—
    B.
    In inheritances and other money matters, where a division was made, the as, with its parts, was used to designate the portions. Thus haeres ex asse, sole heir; haeres ex semisse, he who receives one half of the inheritance; haeres ex dodrante, he who receives three fourths; and so, haeres ex besse, triente, quadrante, sextante, etc.;

    ex semiunciā, ex sextulā, ex duabus sextulis, etc.,

    Dig. 28, 5, 50; 34, 9, 2; Suet. Caes. 83; Cic. Caecin. 6 et saep.:

    Nerva constituit, ut tu ex triente socius esses, ego ex besse,

    Dig. 17, 2, 76:

    bessem fundi emere ab aliquo,

    ib. 26, 21, 2, § 39:

    quadrans et semissis fundi,

    ib. 6, 1, 8 al.;

    hence, in assem, in asse, or ex asse,

    in all, entirely, completely, Dig. 36, 45:

    vendere fundum in assem,

    ib. 20, 6, 9; so Col. 3, 3, 8 and 9:

    in asse,

    id. 2, 12, 7:

    sic in asse flunt octo menses et dies decem,

    id. 2, 12, 7:

    ex asse aut ex parte possidere,

    Dig. 2, 8, 15; Sid. Ep. 2, 1; 6, 12; 8, 6 al.—
    C.
    As a measure of extent.
    a.
    An acre, acc. to the same divisions as above, from scripulum to the as, Col. 5, 1, 9 sq.:

    proscindere semissem, iterare assem,

    Plin. 18, 19, 49, § 178.—
    b.
    A foot, Col. 5, 3.—
    D.
    Of weight, a pound, acc. to the same division; cf.

    Fann. Pond. 41: In haec solide sexta face assis eat,

    Ov. Med. Fac. 60.← Mathematicians (v. Vitr. l. c.) called the number 6 perfectus numerus (since 1 + 2 + 3 = 6), and formed, accordingly, the following terminology: 1 = sextans, as a dice-number. unio. 2 = triens.......... binio. 3 = semissis.......... ternio. 4 = bessis (dimoiros)..... quaternio. 5 = quintarius....... quinio. 6 = perfectus numerus.... senio. 7 = ephektos, sex adjecto asse = 6 + 1. 8 = adtertiarius, sex adjectā tertiā = 6 + 2 (epitritos). 9 = sesquialter, sex adjectā dimidiā = 6 + 3 (hêmiolios). 10 = bes alter, sex duabus partibus additis = 6 + 4 (epidimoiros). 11 = adquintarius, sex quinque partibus additis = 6 + 5 (epipentamoiros). 12 = duplio (diplasiôn).

    Lewis & Short latin dictionary > as

  • 13 levis

        levis e, adj. with comp. and sup.    [2 LEG-]. —Of weight, light, not heavy: terra, light soil, V.: levis armaturae Numidae, light-armed, Cs.: miles, L.: nudi, aut sagulo leves, lightly clad, Ta.: Per levīs populos, shades, O.: virgāque levem coerces Aureā turbam, H.—Of digestion, light, easy to digest: malvae, H.—Of motion, light, swift, quick, fleet, nimble, rapid: venti, O.: pollex, O.: ad motūs leviores, N.: Messapus cursu, V.: Quaere modos leviore plectro, gayer, H.: hora, fleeting, O.— Slight, trifling, small: Ignis, O.: tactus, gentle, O.: querellae, O.—Fig., without weight, of no consequence, light, trifling, unimportant, inconsiderable, trivial, slight, little, petty: labores, T.: haec leviora fortasse: verba: auditio, unfounded report, Cs.: cui res et pecunia levissima fuit, insignificant: proelium, skirmish, Cs.: leviore de causā, Cs.: praecordia levibus flagrantia causis, Iu.: versūs, H.: Flebis levis, neglected, H.: rati, leviorem futurum apud patres reum, L.— Easy, light: non est leve Observare, no easy matter, Iu.: quidquid levius putaris, easier, Iu.: leviora tolli Pergama, H.—Of character, light, light-minded, capricious, fickle, inconstant, untrustworthy, false: mulieres sunt levi sententiā, T.: homo: tu levior cortice, H.: iudices: quid levius aut turpius, Cs.: auctor, L.: spes, empty, H.— Light, not severe, mild, gentle, pleasant: alquos leviore nomine appellare: audire leviora, milder reproaches, H.: eo, quod levissimum videbatur, decursum est, mildest, L.: Sithoniis non levis Euhius, i. e. hostile, H.
    * * *
    leve, levior -or -us, levissimus -a -um ADJ
    light, thin, trivial, trifling, slight; gentle; fickle, capricious; nimble; smooth; slippery, polished, plain; free from coarse hair/harsh sounds

    Latin-English dictionary > levis

  • 14 levis

    1.
    lĕvis, e, adj. [for leg-vis; Sanscr. laghu-s, little; cf. O. H. Germ. ring-i; Germ. gering; Gr. elachus], light in weight, not heavy (opp. gravis).
    I.
    Lit.:

    leviora corpora (opp. graviora),

    Lucr. 2, 227:

    aether,

    id. 5, 459:

    aura,

    id. 3, 196:

    levior quam pluma,

    Plaut. Men. 3, 2, 23:

    stipulae,

    Verg. G. 1, 289: armatura, light armor:

    levis armaturae Numidae,

    the light-armed Numidians, Caes. B. G. 2, 10; also, by metonymy, lightarmed troops; v. armatura, and cf.:

    sed haec fuerit nobis tamquam levis armaturae prima orationis excursio,

    Cic. Div. 2, 10 fin.; so,

    miles,

    a light-armed soldier, Liv. 8, 8; cf.

    of clothing: nudi, aut sagulo leves,

    Tac. G. 6:

    flebis in solo levis angiportu,

    Hor. C. 1, 25, 10.—Of the earth upon the dead:

    terraque securae sit super ossa levis,

    Tib. 2, 4, 50;

    esp. freq. on tombstones: sit tibi terra levis (abbreviated, S. T. T. L.): per leves populos,

    the shades, bodiless persons, Ov. M. 10, 14:

    virgaque levem coerces aurea turbam,

    Hor. C. 1, 10, 18.— Poet. with inf.: fessis leviora tolli Pergama Grais, a lighter burden, i. e. easier to be destroyed, Hor. C. 2, 4, 11.—
    B.
    Transf.
    1.
    Light of digestion, easy to digest (mostly poet. and post-Aug.):

    quae in aqua degunt, leviorem cibum praestant. Inter domesticas quadrupedes levissima suilla est, gravissima bubula,

    lightest of digestion, Cels. 1, 18:

    leves malvae,

    Hor. C. 1, 31, 16 (cf.:

    gravi Malvae salubres corpori,

    id. Epod. 2, 57).—
    2.
    Light in motion, swift, quick, fleet, nimble, rapid (syn.:

    agilis, alacer, pernix): ipsa (diva) levi fecit volitantem flamine currum (i. e. Argo),

    a quick, favorable wind, Cat. 64, 9; cf.:

    leves venti,

    Ov. M. 15, 346:

    flatus,

    Sil. 15, 162:

    currus,

    light, swift, Ov. M. 2, 150:

    levi deducens pollice filum,

    light, nimble, id. ib. 4, 36; so,

    pollex,

    id. ib. 6, 22:

    saltus,

    id. ib. 7, 767;

    3, 599: peltam pro parma fecit, ut ad motus concursusque essent leviores,

    Nep. Iphicr. 1:

    Messapus levis cursu,

    Verg. A. 12, 489:

    leves Parthi,

    id. G. 4, 314:

    equus,

    Val. Fl. 1, 389:

    Nympharumque leves cum Satyris chori,

    Hor. C. 1, 1, 31:

    quaere modos leviore plectro,

    nimbler, gayer, id. ib. 2, 1, 40:

    et levis erecta consurgit ad oscula plantā,

    Juv. 6, 507.—With inf. ( poet.):

    omnes ire leves,

    Sil. 16, 488:

    exsultare levis,

    id. 10, 605:

    levior discurrere,

    id. 4, 549:

    nullo levis terrore moveri,

    Claud. IV. Cons. Hon. 514:

    hora,

    fleeting, Ov. M. 15, 181:

    terra,

    light, thin soil, Verg. G. 2, 92:

    et ubi montana (loca) quod leviora et ideo salubriora,

    Varr. R. R. 1, 6, 3;

    so (opp graviora),

    id. ib. —
    3.
    Slight, trifling, small (mostly poet.): ignis, Ov. M. 3, 488:

    tactus,

    a slight, gentle touch, id. ib. 4, 180:

    strepitus,

    id. ib. 7, 840:

    stridor,

    id. ib. 4, 413.
    II.
    Trop.
    A.
    Without weight, i. e. of no consequence; hence, in gen., light, trifling, unimportant, inconsiderable, trivial, slight, little, petty, easy (class.):

    nunquam erit alienis gravis qui suis se concinnat levem,

    Plaut. Trin. 3, 2, 58:

    grave est nomen imperii atque id etiam in levi persona pertimescitur,

    Cic. Agr. 2, 17, 45:

    leve et infirmum,

    id. Rosc. Com. 2, 6: quae mihi ad spem obtinendae veritatis gravissima sunt;

    ad motum animi... leviora,

    id. Deiot. 2, 5:

    quod alia quaedam inania et levia conquiras,

    id. Planc. 26, 63:

    auditio,

    a light, unfounded report, Caes. B. G. 7, 42:

    cui res et pecunia levissima et existimatio sanctissima fuit semper,

    something very insignificant, Cic. Rosc. Com. 5, 15:

    dolor,

    id. Fin. 1, 12, 40:

    proelium,

    Caes. B. G. 7, 36:

    periculum,

    id. B. C. 3, 26:

    in aliquem merita,

    id. ib. 2, 32, 10:

    leviore de causa,

    id. B. G. 7, 4 fin.:

    praecordia levibus flagrantia causis,

    Juv. 13, 182:

    effutire leves indigna tragoedia versus,

    Hor. A. P. 231.—As subst.:

    in levi habitum,

    was made little of, was regarded as a trifle, Tac. H. 2, 21; id. A. 3, 54:

    levia sed nimium queror,

    Sen. Herc. Fur. 63:

    quid leviora loquor? Petr. poët. 134, 12: non est leve tot puerorum observare manus,

    no easy matter, Juv. 7, 240:

    quidquid levius putaris,

    easier, id. 10, 344.—
    (β).
    With gen. ( poet.):

    opum levior,

    Sil. 2, 102.—
    B.
    In disposition or character.
    1.
    Light, light-minded, capricious, fickle, inconstant, unreliable, false:

    homo levior quam pluma,

    Plaut. Men. 3, 2, 23:

    ne me leviorem erga te putes,

    id. Trin. 5, 2, 34:

    tu levior cortice,

    Hor. C. 3, 9, 22:

    vitium levium hominum atque fallacium,

    Cic. Lael. 25, 91:

    quidam saepe in parva pecunia perspiciuntur quam sint leves,

    id. ib. 17, 63:

    leves ac nummarii judices,

    id. Clu. 28, 75:

    sit precor illa levis,

    Tib. 1, 6, 56:

    levi brachio aliquid agere,

    Cic. Att. 4, 16, 6:

    quid levius aut turpius,

    Caes. B. G. 5, 28 fin.:

    auctor,

    Liv. 5, 15:

    leves amicitiae,

    Cic. Lael. 26, 100:

    spes,

    vain, empty, Hor. Ep. 1, 5, 8:

    leviores mores,

    Ulp. Fragm. 6, 12.—
    2.
    Mild, gentle, pleasant (rare):

    quos qui leviore nomine appellant, percussores vocant,

    Cic. Rosc. Am. 33, 93; and:

    levior reprehensio,

    id. Ac. 2, 32, 102:

    tandem eo, quod levissimum videbatur, decursum est,

    the gentlest, mildest, Liv. 5, 23 fin.:

    nec leves somnos timor aut cupido Sordidus aufert,

    Hor. C. 2, 16, 15; id. Epod. 2, 28:

    exsilium,

    mild, tolerable, Suet. Aug. 51.—Hence, adv.: lĕ-vĭter, lightly, not heavily.
    1.
    Lit. (rare):

    armati,

    light-armed, Curt. 4, 13.—Of the blow of a weapon:

    levius casura pila sperabat,

    Caes. B. C. 3, 92, 2.—
    2.
    Trop.
    a.
    Slightly, a little, not much, somewhat:

    leviter densae nubes,

    Lucr. 6, 248:

    inflexum bacillum,

    Cic. Div. 1, 17, 30:

    genae leviter eminentes (al. leniter),

    id. N. D. 2, 57, 143:

    qui (medici) leviter aegrotantes leniter curant, gravioribus autem morbis, etc.,

    id. Off. 1, 24, 83:

    saucius,

    id. Inv. 2, 51, 154:

    non leviter lucra liguriens,

    id. Verr. 2, 3, 76, § 177:

    agnoscere aliquid,

    id. Fin. 2, 11, 33:

    eruditus,

    id. de Or. 3, 6, 24.— Comp.:

    quanto constantior idem In vitiis, tanto levius miser,

    so much less, Hor. S. 2, 7, 18:

    dolere,

    Ov. P. 1, 9, 30.— Sup.:

    ut levissime dicam,

    to express it in the mildest manner, Cic. Cat. 3, 7 fin.
    b.
    Easily, lightly, without difficulty, with equanimity:

    id eo levius ferendum est, quod, etc.,

    Cic. Fam. 4, 3, 2; cf.:

    sed levissime feram, si, etc.,

    id. Prov. Cons. 20, 47; Liv. 29, 9.— Comp.:

    levius torquetis Arachne,

    more dexterously, Juv. 2, 56.
    2.
    lēvis (erroneously laevis), e, adj. [Gr. leios, leuros], smooth, smoothed, not rough, opp. asper (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    corpuscula quaedam levia, alia aspera, etc.,

    Cic. N. D. 1, 24, 66:

    in locis (spectatur): leves an asperi,

    id. Part. Or. 10, 36:

    Deus levem eum (mundum) fecit et undique aequabilem,

    id. Univ. 6:

    pocula,

    smooth, shining, Verg. A. 5, 91:

    pharetrae,

    id. ib. 5, 558:

    brassica,

    Cato, R. R. 15, 7:

    levissima corpora,

    Lucr. 4, 659:

    coma pectine levis,

    Ov. M. 12, 409:

    nascunturque leves per digitos umerosque plumae,

    Hor. C. 2, 20, 11:

    levior assiduo detritis aequore conchis,

    Ov. M. 13, 792: inimicus pumice levis, rubbed (cf. pumicatus), Juv. 9, 95.— Poet.: levi cum sanguine Nisus labitur infelix, slippery, [p. 1055] Verg. A. 5, 328:

    levis Juventas ( = imberbis),

    smooth, without hair, beardless, Hor. C. 2, 11, 6; so,

    ora,

    Tib. 1, 9 (8), 31:

    crura,

    Juv. 8, 115:

    sponsus,

    id. 3, 111:

    caput,

    id. 10, 199; 2, 12; hence, also, poet. for youthful, delicate, beautiful:

    pectus,

    Verg. A. 11, 40:

    frons,

    id. E. 6, 51:

    umeri,

    id. A. 7, 815:

    colla,

    Ov. M. 10, 698.—Also, finely dressed, spruce, effeminate:

    vir,

    Ov. A. A. 3, 437; Pers. 1, 82: argentum, smooth, not engraved or chased, Juv. 14, 62.—In neutr. absol.:

    externi ne quid valeat per leve morari,

    smoothness, Hor. S. 2, 7, 87; so,

    per leve,

    Pers. 1, 64:

    per levia,

    Aus. Idyll. 16, 4.—
    B.
    Transf., rubbed smooth, ground down, softened, soft (rare), Scrib. Comp. 228; Cels. 2, 8.—
    II.
    Trop., of speech, smooth, flowing (rare but class.):

    oratio (opp. aspera),

    Cic. Or. 5 fin.; so,

    levis verborum concursus (opp. asper),

    id. de Or. 3, 43, 171:

    levis et aspera (vox),

    Quint. 11, 3, 15:

    levis et quadrata compositio,

    id. 2, 5, 9:

    levia ac nitida,

    id. 5, 12, 18:

    (aures) fragosis offenduntur et levibus mulcentur,

    id. 9, 4, 116.— Adv. does not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > levis

  • 15 tantus

        tantus adj.    [1 TA-].—Followed by a clause of comparison, of such size, of such a measure, so great, such: nullam (contionem) umquam vidi tantam, quanta nunc vestrum est: quanta cuiusque animo audacia naturā inest, tanta in bello patere solet, S.: tantā modestiā dicto audiens fuit, ut si privatus esset, N.: maria aspera iuro, Non ullum pro me tantum cepisse timorem, Quam, etc., V.—With ellips. of comparative clause, so great, so very great, so important: neque solum in tantis rebus, sed etiam in mediocribus studiis: ne tantae nationes coniungantur, Cs.: quae faceres in hominem tantum et talem.—Followed by a clause of result, so great, such: tanta erat operis firmitudo, ut, etc., Cs.: non fuit tantus homo Sex. Roscius in civitate, ut, etc.: nulla est tanta vis, quae non ferro frangi possit.—As subst n., so much, so many: habere tantum molestiae quantum gloriae: tantum complectitur, quod satis sit modicae palestrae: tantum hostium intra muros est, L.— Colloq.: tantum est, that is all, nothing more: Tantumne est? Ba. tantum, T.—In genit. of price, of such value, worth so much: frumentum tanti fuit, quanti iste aestimavit: Ubi me dixero dare tanti, T.: tanti eius apud se gratiam esse ostendit, uti, etc., was of such weight, Cs.—In abl. of difference, by so much, so much the: quanto erat in dies gravior oppugnatio, tanto crebriores litterae ad Caesarem mittebantur, Cs.: reperietis quinquiens tanto amplius istum quam quantum, etc.: si Cleomenes non tanto ante fugisset: post tanto, V.: tanto praestitit ceteros imperatores, quanto populus R. antecedit fortitudine cunctas nationes, N. — Colloq.: tanto melior! so much the better! well done! good! excellent! bravo! Ph.: tanto nequior! so much the worse! T.—Praegn., of such a quantity, such, so small, so slight, so trivial: ceterarum provinciarum vectigalia tanta sunt, ut iis vix contenti esse possimus.—As subst n., so little, so small a number: praesidi tantum est, ut ne murus quidem cingi possit, Cs.—In genit. of price, of little account, not so important: est mihi tanti, Quirites, huius invidiae tempestatem subire, i. e. it is a trifle to me: sunt o sunt iurgia tanti, i. e. are not too much to undergo, O.
    * * *
    tanta, tantum ADJ
    of such size; so great, so much

    tantus... quantus -- as much... as

    Latin-English dictionary > tantus

  • 16 scriuplum

    scrūpŭlus ( scrīŭplum, etc., v. infra, B.), i, m. dim. [scrupus].
    * I.
    Lit., a small sharp or pointed stone:

    ater scrupulus,

    Sol. 7.—
    B.
    Transf.
    1.
    T. t., the smallest division of weight (the 24th part of an ounce), a scruple; in this sense the neutr. collat. form scrīpŭlum (less commonly scrū-pŭlum; also written, because of a fancied derivation from scriptum, scriptŭlum, scriptlum) is most freq.: scriptulum, quod nunc vulgo sine t dicunt, Varro ap. Plautin. dixit. Idem tertio Annali. Is (nummus argenteus) quattuor scriptulis major fuit quam nunc est, Charis. p. 81:

    si ibi auri scrupulum imponatur, etc.,

    Vitr. 7, 8 med.:

    scripula octo,

    Col. 12, 28, 1:

    picis sex scripula,

    id. 12, 23, 2; Cic. Att. 4, 16, 13:

    quinque marathri scrupula,

    Ov. Med. Fac. 92:

    scripulum nostri dixere priores,

    Rhem. Fan. Pond. 8 sq.:

    ita ut scripulum valeret sestertiis vicenis,

    Plin. 33, 3, 13, § 47:

    scrupulum,

    Val. Max. 4, 4, 9:

    scriptula,

    Mart. 4, 89, 3; 10, 55, 3.—
    2.
    Of other measures.
    a.
    The twenty-fourth part of an uncia of land (the 288th part of a jugerum), Varr. R. R. 1, 10, 2; Col. 5, 1, 8.—
    b.
    The twenty-fourth part of an hour:

    QVAE HIC DORMIT VIXIT ANN. XXI. MENS. III. HOR. IV. SCRVPVLOS VI.,

    Inscr. Fabr. p. 97, 219 (ap. Orell. 4718, n. 1); M. Aur. ap. Front. Ep. ad Caes. 2, 9.—
    c.
    Of any other very small measure, Front. Aquaed. 26; Plin. 2, 10, 7, § 48.—
    II.
    Trop., a pricking, stinging, uneasy sensation; hence,
    1.
    Uneasiness, difficulty, trouble, anxiety, doubt, scruple (class.):

    hunc sibi ex animo scrupulum, qui se dies noctesque stimulat ac pungit, ut evellatis postulat,

    Cic. Rosc. Am. 2, 6:

    sui scripulus tenuissimus residere aliquis videbitur,

    id. Har. Resp. 5, 11:

    mihi unus scrupulus restat,

    Ter. And. 5, 4, 37:

    qui fuit in re hac scrupulus,

    id. Phorm. 5, 8, 30:

    injeci scrupulum homini,

    id. Ad. 2, 2, 20; id. Phorm. 5, 7, 61; cf.:

    nummi potius addantur quam ullus sit scrupulus,

    Cic. Att. 2, 4, 1; App. M. 1, p. 107, 5; cf.:

    hic tum injectus est hominibus scrupulus et quaedam dubitatio, quidnam esset actum,

    Cic. Clu. 28, 76; Suet. Claud. 37:

    exime hunc mihi scrupulum, cui par esse non possum,

    Plin. Ep. 3, 17, 2; cf. id. ib. 6, 8, 7:

    omnis surculus... sine scrupulo egregie inseritur,

    without scruple, without hesitation, Col. 5, 11, 1; Vulg. 1 Reg. 25, 31:

    scrupulus non mediocris me carpebat,

    App. M. 6, p. 184, 11.—With gen.:

    domesticarum sollicitudinum aculeos omnes et scrupulos occultabo,

    Cic. Att. 1, 18, 2:

    reus scrupulo quaestionis liberatur,

    App. Mag. p. 305 med.
    2.

    Lewis & Short latin dictionary > scriuplum

  • 17 scrupulus

    scrūpŭlus ( scrīŭplum, etc., v. infra, B.), i, m. dim. [scrupus].
    * I.
    Lit., a small sharp or pointed stone:

    ater scrupulus,

    Sol. 7.—
    B.
    Transf.
    1.
    T. t., the smallest division of weight (the 24th part of an ounce), a scruple; in this sense the neutr. collat. form scrīpŭlum (less commonly scrū-pŭlum; also written, because of a fancied derivation from scriptum, scriptŭlum, scriptlum) is most freq.: scriptulum, quod nunc vulgo sine t dicunt, Varro ap. Plautin. dixit. Idem tertio Annali. Is (nummus argenteus) quattuor scriptulis major fuit quam nunc est, Charis. p. 81:

    si ibi auri scrupulum imponatur, etc.,

    Vitr. 7, 8 med.:

    scripula octo,

    Col. 12, 28, 1:

    picis sex scripula,

    id. 12, 23, 2; Cic. Att. 4, 16, 13:

    quinque marathri scrupula,

    Ov. Med. Fac. 92:

    scripulum nostri dixere priores,

    Rhem. Fan. Pond. 8 sq.:

    ita ut scripulum valeret sestertiis vicenis,

    Plin. 33, 3, 13, § 47:

    scrupulum,

    Val. Max. 4, 4, 9:

    scriptula,

    Mart. 4, 89, 3; 10, 55, 3.—
    2.
    Of other measures.
    a.
    The twenty-fourth part of an uncia of land (the 288th part of a jugerum), Varr. R. R. 1, 10, 2; Col. 5, 1, 8.—
    b.
    The twenty-fourth part of an hour:

    QVAE HIC DORMIT VIXIT ANN. XXI. MENS. III. HOR. IV. SCRVPVLOS VI.,

    Inscr. Fabr. p. 97, 219 (ap. Orell. 4718, n. 1); M. Aur. ap. Front. Ep. ad Caes. 2, 9.—
    c.
    Of any other very small measure, Front. Aquaed. 26; Plin. 2, 10, 7, § 48.—
    II.
    Trop., a pricking, stinging, uneasy sensation; hence,
    1.
    Uneasiness, difficulty, trouble, anxiety, doubt, scruple (class.):

    hunc sibi ex animo scrupulum, qui se dies noctesque stimulat ac pungit, ut evellatis postulat,

    Cic. Rosc. Am. 2, 6:

    sui scripulus tenuissimus residere aliquis videbitur,

    id. Har. Resp. 5, 11:

    mihi unus scrupulus restat,

    Ter. And. 5, 4, 37:

    qui fuit in re hac scrupulus,

    id. Phorm. 5, 8, 30:

    injeci scrupulum homini,

    id. Ad. 2, 2, 20; id. Phorm. 5, 7, 61; cf.:

    nummi potius addantur quam ullus sit scrupulus,

    Cic. Att. 2, 4, 1; App. M. 1, p. 107, 5; cf.:

    hic tum injectus est hominibus scrupulus et quaedam dubitatio, quidnam esset actum,

    Cic. Clu. 28, 76; Suet. Claud. 37:

    exime hunc mihi scrupulum, cui par esse non possum,

    Plin. Ep. 3, 17, 2; cf. id. ib. 6, 8, 7:

    omnis surculus... sine scrupulo egregie inseritur,

    without scruple, without hesitation, Col. 5, 11, 1; Vulg. 1 Reg. 25, 31:

    scrupulus non mediocris me carpebat,

    App. M. 6, p. 184, 11.—With gen.:

    domesticarum sollicitudinum aculeos omnes et scrupulos occultabo,

    Cic. Att. 1, 18, 2:

    reus scrupulo quaestionis liberatur,

    App. Mag. p. 305 med.
    2.

    Lewis & Short latin dictionary > scrupulus

  • 18 sestertius

    sestertĭus, a, um, num. adj. [contr. from semis-tertius], two and a half; only in the phrases sestertius nummus and milia sestertia; v. I. A. and I. B. 1. infra.— Mostly as subst.
    I.
    sestertĭus (written also with the characters HS.; v. B. 4. infra), ii, m. (sc. nummus); also in full: sestertius nummus; gen. plur. sestertiūm; rarely sestertiorum or sestertiūm nummūm, a sesterce, a small silver coin, originally equal to two and a half asses, or one fourth of a denarius. When the as was reduced in weight, during the Punic wars, the denarius was made equal to sixteen asses, and the sestertius continued to be one fourth of the denarius. Its value, up to the time of Augustus, was twopence and half a farthing sterling, or four and one tenth cents; afterwards about one eighth less. The sestertius was the ordinary coin of the Romans, by which the largest sums were reckoned. The sestertium (1000 sestertii) was equal (up to the time of Augustus, afterwards about one eighth less) to
    8 17 s.
    1 d. sterling, or $42.94 in United States coin (v. Zumpt, Gram. § 842; Dict. of Ant. s. v. as, sestertius).
    A.
    In gen.:

    sestertius, quod duobus semis additur (dupondius enim et semis antiquus sestertius est) et veteris consuetudinis, ut retro aere dicerent, ita ut semis tertius, quartus semis pronunciarent, ab semis tertius sestertius dicitur,

    Varr. L. L. 5, § 173 Müll.: nostri quartam denarii partem, quod efficie [p. 1686] batur ex duobus assibus et tertio semisse, sestertium nominaverunt, Vitr. 3, 1 med.; Cic. Div. in Caecil. 10, 30:

    taxatio in libras sestertii singuli et in penuriā bini,

    Plin. 18, 13, 34, § 130.—Freq. joined with nummus:

    mille nongentos quinquaginta sestertios nummos,

    Col. 3, 3, 9.— Gen. plur. sestertiūm: quid verum sit, intellego;

    sed alias ita loquor, ut concessum est, ut hoc vel pro deum dico vel pro deorum, alias, ut necesse est, cum triumvirum non virorum, cum sestertiūm nummūm non nummorum, quod in his consuetudo varia non est,

    Cic. Or. 46, 56:

    sestertiūm sexagena milia nummūm,

    Varr. R. R. 3, 6, 1; cited ap. Plin. 10, 20, 23, § 45.—Rarely, sestertiorum:

    duo milia sestertiorum,

    Col. 3, 3, 13.—
    B.
    In partic.
    1.
    As adj. in neutr. plur., with milia (in Varr. and Col.):

    ut asinus venierit sestertiis milibus LX. (= sexaginta milibus sestertium),

    Varr. R. R. 2, 1, 14:

    grex centenarius facile quadragena milia sestertia ut reddat,

    id. ib. 3, 6, 6:

    hos numquam minus dena milia sestertia ex melle recipere,

    id. ib. 3, 6, 11:

    Hirrius ex aedificiis duodena milia sestertia capiebat,

    id. ib. 3, 17, 3:

    sestertiis octo milibus,

    Col. 3, 3, 8; 3, 3, 9; 3, 3, 10.—
    2.
    To express more than two complete thousands sestertia is used as plurale tantum, with distrib. numerals (rare before the Aug. per.):

    si qui vilicus ex eo fundo, qui sestertia dena meritasset... domino XX. milia nummūm pro X. miserit (= decem milia sestertiūm),

    Cic. Verr. 2, 3, 50, § 119:

    candidati apud eum HS. quingena deposuerunt (= quindecim milia sestertiūm),

    id. Att. 4, 15, 7:

    capit ille ex suis praediis sexcena sestertia, ego centena ex meis,

    id. Par. 6, 3, 49:

    bis dena super sestertia nummum,

    Hor. Ep. 2, 2, 33:

    Tiberius Hortalo se respondisse ait, daturum liberis ejus ducena sestertia singulis,

    Tac. A. 2, 38:

    princeps capiendis pecuniis posuit modum usque ad dena sestertia,

    id. ib. 11, 7.—Rarely with card. numerals:

    sestertia centum,

    Sall. C. 30, 6:

    septem donat sestertia,

    Hor. Ep. 1, 7, 80:

    centum sestertia,

    Mart. 6, 20, 1:

    sex sestertia,

    id. 6, 30, 1; cf.:

    ne cui jus esset nisi qui... HS. CCCC. census fuisset,

    Plin. 33, 2, 8, § 32.—
    3.
    Millions of sesterces were expressed in three ways:
    a.
    By the words centena (or centum) milia sestertiūm, preceded by a numeral adverb (rare): miliens centena milia sestertium, a hundred millions, etc., Plin. 12, 18, 41, § 84.—
    b.
    With ellips. of the words centena milia, the gen. plur. sestertiūm being preceded by the numeral adv. (rare;

    once in Cic.): HS. (i. e. sestertium) quater decies P. Tadio numerata Athenis... planum faciam (i.e. sestertiūm quater decies centena milia, = 1,400,000 sesterces),

    Cic. Verr. 2, 1, 39, § 100 (where B. and K. after Orell. read. ex conj., sestertium; v. Kühner, Gram. § 229, 5 b.).—
    c.
    With sestertium, declined as subst. neutr., and the numeral adverbs from decies upward (also with ellips. of centena or centum milia; sestertium here = centum milia sestertiūm. The origin of this usage, which became general, has been much disputed, and it is usual to explain it, after Non. p. 495 (cf. Quint. 1, 6, 18), as a grammatical blunder, by which the gen. plur. sestertium has been mistaken for a neutr. sing., Zumpt, Gram. § 873; but it more probably grew out of the adj. use of sestertium with mille, supra; v. Fischer, Gram. 2, p. 269; cf. Neue, Formenl. 1, p. 116; Kühner, Gram. § 209).
    (α).
    Nom. and acc.:

    quom ei testamento sestertium milies relinquatur,

    Cic. Off. 3, 24, 93:

    nonne sestertium centies et octogies... Romae in quaestu reliquisti?

    id. Pis. 35, 86:

    sestertium sexagies, quod advexerat Domitius,

    Caes. B. C. 1, 23, 4:

    sestertium quadringenties aerario illatum est,

    Tac. A. 13, 31:

    sestertium deciens numeratum esse,

    Cic. Verr. 2, 2, 7, § 20; 2, 3, 70, § 163:

    quadringenties sestertium, quod debuisti,

    id. Phil. 2, 37, 93; id. Off. 3, 24, 93; Nep. Att. 14, 2:

    sestertium ducenties ex eā praedā redactum esse,

    Liv. 45, 43, 8; Val. Max. 9, 1, 6:

    sestertium milies in culinam congerere,

    Sen. Cons. ad Helv. 10, 3:

    quater milies sestertium suum vidit,

    id. Ben. 2, 27, 1; Plin. 18, 6, 7, § 37; Tac. A. 6, 45; 12, 22; 12, 53; 13, 31; id. H. 4, 47; Suet. Calig. 37; id. Galb. 5.—Sometimes with ellips. of sestertium:

    dissipatio, per quam Antonius septies miliens avertit,

    Cic. Phil. 5, 4, 11.—
    (β).
    Gen.:

    syngrapha sestertii centies per legatos facta,

    Cic. Phil. 2, 37, 95:

    argenti ad summam sestertii decies in aerarium rettulit,

    Liv. 45, 4, 1:

    sestertii milies servus,

    Sen. Q. N. 1, 16, 1:

    liberalitas decies sestertii,

    Tac. A. 2, 37; 2, 86:

    centies sestertii largitio,

    id. ib. 12, 58; 12, 53; Plin. Ep. 10, 3 (5), 2.—
    (γ).
    Abl.:

    quadragies sestertio villam venisse,

    Varr. R. R. 3, 17, 3:

    sexagies sestertio, tricies sestertio,

    Val. Max. 9, 1, 4:

    centies sestertio cenavit uno die,

    Sen. Cons. ad Helv. 9, 11:

    pantomimae decies sestertio nubunt,

    id. ib. 12, 5; id. Ben. 4, 36, 1; Plin. 8, 48, 74, § 196:

    accepto quinquagies sestertio,

    Tac. A. 3, 17; 6, 17; 16, 13; id. H. 4, 42; Plin. Ep. 3, 19, 7; Suet. Caes. 50; id. Tib. 48; id. Calig. 38, 4.—The sign HS., i.e. II. and semis, stands for sestertius, sestertia, and sestertium, in all the uses described above; when it is necessary, to avoid ambiguity, its meanings are distinguished thus: HS. XX. stands for sestertii viginti; HS. X̅X̅., with a line over the numeral, = sestertia vicena, or 20,000 sesterces; H̅S̅. X̅X̅., with lines over both signs, = sestertium vicies, or 2,000,000 sesterces (Kühner, Gram. § 229 Anm. 1). But in recent edd. the numerals are usu. written in full, when the meaning would otherwise be doubtful.—
    C.
    Transf., in gen.
    a.
    Nummo sestertio or sestertio nummo, for a small sum, for a trifle (good prose):

    ecquis est, qui bona C. Rabirii Postumi nummo sestertio sibi addici velit? Tua, Postume, nummo sestertio a me addicuntur,

    Cic. Rab. Post. 17, 45; Val. Max. 5, 2, 10:

    C. Matienus damnatus sestertio nummo veniit,

    Liv. Epit. 55:

    quae maxima inter vos habentur, divitiae, gratia, potentia, sestertio nummo aestiman da sunt,

    Sen. Ep. 95, 59; Val. Max. 8, 2, 3.—
    * b.
    Money, a sum of money:

    sestertio amplo comparare,

    for a large sum, Sol. 27 (40) fin.
    D.
    In the times of the emperors, also, a copper coin, worth four asses, Plin. 34, 2, 2, § 4; cf. Eckhel. Doctr. Num. 6, p. 283.—
    * II.
    ses-tertĭum, ii, n., in econom. lang., as a measure of dimension, two and a half feet deep:

    ipsum agrum sat erit bipalio vertere: quod vocant rustici sestertium,

    Col. Arb. 1, 5 (for which:

    siccus ager bipalio subigi debet, quae est altitudo pastinationis, cum in duos pedes et semissem convertitur humus,

    id. ib. 3, 5, 3).

    Lewis & Short latin dictionary > sestertius

  • 19 obolus

        obolus ī, m, ὀβολόσ, a small Greek coin, a sixth of a drachma (about three cents, or three halfpence): Holera ferre obolo, T.
    * * *
    obol, Greek coin (1/6 drachma); Greek weight (1/6 drachma)

    Latin-English dictionary > obolus

  • 20 drachma

    drachma (old form, drachŭma, like Alcumena, Aesculapius, Plaut. Trin. 2, 4, 23; Ter. Heaut. 3, 3, 40), ae ( gen plur. drachmūm, Varr. L. L. 9, § 85 Müll.;

    usually drachmarum,

    Ter. Heaut. 3, 3, 40; Cic. Fl. 19, 43), f., = drachmê.
    I.
    A small Greek coin, a drachma or drachm, of about the same value as the Roman denarius, Enn. ap. Cic. Div. 1, 52; Plaut. Ps. 1, 1, 84 sq.; Ter. And. 2, 6, 20; Cic. Fam. 2, 17; id. Fl. 15, 34; Hor. S. 2, 7, 43 et saep.—
    II.
    As a weight, the eighth part of an uncia, the half of a sicilicus, about the same as our drachm, Plin. 21, 34, 109, § 185; Rhem. Fann. de Pond. 17 sq.
    1.
    drăco, ōnis ( gen. dracontis, Att. ap. Non. 426, 2; acc. dracontem, id. ap. Charis. p. 101 P.), m., = drakôn, a sort of serpent, a dragon (cf.: serpens, anguis, coluber, hydrus, vipera, aspis).
    I.
    Prop. (those of the tame sort, esp. the Epidaurian, being kept as pets by luxurious Romans), Cic. Div. 2, 30; 66; Plin. 8, 17, 22, § 61; 29, 4, 20, § 67; Suet. Aug. 94;

    Sen. de Ira, 2, 31 al. —As the guardian of treasures,

    Cic. Phil. 13, 5, 12; Phaedr. 4, 20; Fest. s. h. v. p. 67, 12 sq. Müll.—
    II.
    Meton.
    A.
    Name of a constellation, Cic. poëta N. D. 2, 42, 106 sq.—
    B.
    A cohort's standard, Veg. Mil. 2, 13; Amm. 16, 10, 7:

    in templa referre dracones,

    Val. Fl. 2, 276; Treb. Poll. Gallien. 8; cf. Isid. Orig. 18, 3, 3.—
    C.
    Marinus, a sea-fish, Plin. 9, 27, 43, § 82; 32, 11, 53, § 148; Isid. Orig. 12, 6, 42.—
    D. E.
    An old vine-branch, Plin. 17, 23, 35, § 206; 17, 22, 35, § 182; 14, 1, 3, § 12.—
    F.
    A seafish, Trachinus Draco of Linn., Plin. 9, 27, 43, § 82.—
    G.
    In eccl. Lat., the Serpent, the Devil, Vulg. Apoc. 12, 7 al.

    Lewis & Short latin dictionary > drachma

См. также в других словарях:

  • small arm — small armed, adj. Usually, small arms. a firearm designed to be held in one or both hands while being fired: in the U.S. the term is applied to weapons of a caliber of up to one in. (2.5 cm). [1680 90] * * * ▪ military technology Introduction… …   Universalium

  • Weight cutting — is the practice of rapid weight loss prior to a sporting competition. It most frequently happens in order to qualify for a lower weight class (usually in combat sports, where weight is a significant advantage) or in sports where it is… …   Wikipedia

  • Weight stigma — Weight stigma, also known as weightism, weight bias, and weight based discrimination, refers to invidiously discriminatory attitudes towards overweight/obese individuals that influence interpersonal interactions. Weight stigma reflects… …   Wikipedia

  • Small bowel bacterial overgrowth syndrome — (SBBOS), or small intestinal bacterial overgrowth (SIBO), also termed bacterial overgrowth; is a disorder of excessive bacterial growth in the small intestine. Unlike the colon (or large bowel), which is rich with bacteria, the small bowel… …   Wikipedia

  • Small — can refer to the following:* Something very gracious * Something of low size. * Minuscule, or lower case, is the small form (case) of a letter * SMALL, an ALGOL like programming language * A term to describe smaller aircraft for purposes of air… …   Wikipedia

  • weight of evidence — n. The preponderance of the evidence; the side of the case that has more evidence supporting it. The Essential Law Dictionary. Sphinx Publishing, An imprint of Sourcebooks, Inc. Amy Hackney Blackwell. 2008. weight of evidence …   Law dictionary

  • small packet — A class of international mail that can be used to send disks and tapes, computer materials, commercial samples, other lightweight merchandise items, or business documents that do not have the character of personal correspondence. For postage… …   Glossary of postal terms

  • Small aircraft — Small aircriaft means aircraft of 12,500 pounds or less, maximum certificated takeoff weight.References* Federal Aviation Administration FAR Part 1.1 (14 CFR Part 1.1) …   Wikipedia

  • Small for gestational age — ICD9|765 ICDO = OMIM = MedlinePlus = eMedicineSubj = eMedicineTopic = MeshID = D007230 Small for gestational age (SGA) babies are those whose birth weight lies below the 10th percentile for that gestational age. They have usually been the subject …   Wikipedia

  • Weight transfer — In automobiles, weight transfer (often confused with load transfer) refers to the redistribution of weight supported by each tire during acceleration (both longitudinal and lateral). This includes braking, or deceleration (which can be viewed as… …   Wikipedia

  • Weight training — This article is about strength training using weight (gravity) to generate resistance to contraction. For basic principles on increasing the strength of muscles, see strength training. A complete weight training workout can be performed with a… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»